“De Vlaming staat stil in de file en wacht.  Hij wacht niet alleen maar hij moet ook blijven wachten. Deze Vlaamse Regering zette afgelopen 4 jaar geen stappen voorwaarts, wel integendeel. Er zijn wachtrijen voor zowat alles wat Vlaanderen doet: sociale huisvesting, vergunningen, werkzoekenden bij de VDAB, mensen met een handicap, schuldbemiddeling en ga zo maar door. Een recent onderzoek van VOKA stelt dat we teveel belastingen betalen en er te weinig voor terugkrijgen.  Mensen mogen zich niet vergissen. Vooruitgang voor onze regio ligt niet in de schoot van Peeters of De Wever.” waarschuwt Van Volcem. 

Wie werkt moet beloond worden. De Vlaamse Regering doet het omgekeerde:  ze geeft premies voor mensen die deeltijds werken en ze schafte de jobkorting af. Peeters en De Wever zetten hun middelen niet efficiënt in! Resultaat: aangroeiende wachtlijsten.  De Vlaming verdient beter. Beter dan slogans over actie en kracht van verandering.

Een  overzicht

1. Aantal starters daalt jaar na jaar sterkst in Vlaanderen

Ons land telde in de eerste helft van dit jaar 41.368 starters. Dat zijn er 6,6% minder dan in dezelfde periode van 2012. Vlaanderen kent de meest uitgesproken terugval: 9,3%. De cijfers zijn het meest dramatisch in West-Vlaanderen (-15,83%) en in Limburg (-12,55%). Ook uit de eerste (voorlopige) cijfers voor de periode januari tot en met september 2013 blijkt een zorgwekkende terugval. Daar gaat het over een landelijke terugval van bijna 9%.

2. Toenemend aantal faillissementen in Vlaanderen

De toename van het aantal faillissementen situeerde zich in 2012 volledig in Vlaanderen, zo blijkt uit cijfergegevens van handelsinformatiekantoor Graydon. In Wallonië en Brussel neemt het aantal faillissementen zelfs licht af ten opzichte van 2011. “Het is hoog tijd dat de Vlaamse regering een tandje bijsteekt” stelde ook Christine Mattheeuws, voorzitter van Nationaal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ)).

Bron: Nationaal instituut voor Statistiek[3]

In september was het aantal faillissemten een record.

 3. Sterk stijgend aantal werkzoekenden in Vlaanderen
Vlaanderen telt eind september 2013, 236.675 niet-werkende werkzoekenden (NWWZ). Dat zijn er 20.453 of 9,5% meer dan vorig jaar. De werkzoekenden met een uitkeringsaanvraag vormen met 71,6% de grootste groep binnen de NWWZ. Zij noteren 10,5% hoger op jaarbasis. De vrij ingeschrevenen werkzoekenden (+12,6 %) groeien het snelst.

Zoals de voorbije maanden stijgt de mannelijke werkloosheid (+10,4%) sneller dan de vrouwelijke (+8,5%). Het aandeel van de mannen loopt ondertussen op tot 53%. Het banenverlies in de industrie treft vooral de mannen terwijl vooral de vrouwen baat hebben bij de groei van de dienstensector en het succes van de dienstencheques. De cijfers werden zelf gepubliceerd door Vlaams minister van Werk, Philippe Muyters (N-VA).

In juli 2013 steeg de werkloosheid onder jongeren in de hele Europese Unie naar 24%. Dat is opnieuw meer dan het jaar ervoor: 23,3%. De jeugdwerkloosheid in België zit daar met 24,6% net boven. Een jaar geleden zat België nog flink onder het Europese gemiddelde (19,8% tov 22,9%).

4. Ellenlange wachtlijsten sociale woningen

In Vlaanderen staan circa 130 000 kandidaat-huurders op de wachtlijst, een absoluut record. Door inkomensgrenzen te verhogen steeg de lijst van 92 000 naar 130 000.Minister Van den Bossche moet haar verantwoordelijkheid nemen en tijdelijke contracten invoeren zodat mensen die zich verbeteren plaats kunnen maken voor mensen die echt een sociale woning nodig hebben.

5. Sociale huisvesting in zeer slechte staat

De staat van het patrimonium van sociale woningen was nooit zo penibel. De Vereniging van Vlaamse Huisvestingsmaatschappijen (VVH) trok in mei vorig jaar nog maar eens aan de alarmbel. Voor 2012 was er een tekort van 200 miljoen euro om sociale woningen te renoveren. De Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) stelde z’n renovatieplanning voor in het Vlaams Parlement. De cijfers geven aan dat 56% (74405 sociale woningen) van het sociaal patrimonium dringend geïsoleerd moet worden. Meer dan 28 000 woningen hebben zelfs geen dakisolatie. Het budget om alle woningen te renoveren wordt geraamd op 3 miljard euro.

Gezien de beperkte middelen en de lange wachtlijsten is een andere aanpak noodzakelijk. Beter is om de sociale woningen die aan grondige renovatie toe zijn te verkopen aan jonge starters die willen renoveren. Hierdoor komt budget vrij om sociale nieuwe woningen te bouwen die voldoen aan alle normen, breng je heel wat betaalbare woningen op de markt en verhoog je de sociale mix.

6. Vlaanderen koploper filerijden – De Vlaming staat letterlijk stil

Uit een Amerikaans onderzoek blijkt dat Belgische automobilisten van alle Europese en Noord-Amerikaanse landen de meeste tijd verliezen in de file. De files in Antwerpen en Brussel zijn erger dan die in bijvoorbeeld Londen, New York en Parijs. Uit de cijfers van het Vlaamse verkeerscentrum blijkt dat de belangrijkste verkeersaders van Vlaanderen stilaan dichtslibben. Nooit eerder stonden we zo lang in de file als in 2013. De tegenstelling met Nederland is groot. Daar kondigde het ANWB aan dat de filezwaarte nooit lager lag sinds de nieuwe metingen ook daar werden ingevoerd in 2007.

Touring Mobilis becijferde dan weer dat september 2013 de slechtste septembermaand ooit in het Belgische verkeer was met 8.108 kilometer file, ruim 2.000 kilometer meer dan in september 2012. 10 september was de zwaarste filedag van de voorbije maand, met ‘s ochtends 304 kilometer file en ‘s avonds 253 kilometer.

De Vlaamse Regering stond erbij en keek ernaar. Enkel het heraanleggen van onze wegen zal het fileprobleem niet oplossen. Waar blijft het totaalplan met een geïntegreerde mobiliteitsvisie op het openbaar vervoer, het weg- en vrachtverkeer, de waterlopen en de spoorwegen?

7. Achterstand scholenbouw anno 2013 !  en dit bovenop een onderwijshervorming die alleen maar verwarring schept

In een Europese kenniseconomie is de kwaliteit van ons onderwijs cruciaal. Onze Vlaamse scholen kampen met een gebrekkige infrastructuur. Dit kan gevolgen hebben voor de kwaliteit van ons onderwijs. Een school die een dossier indiende in 2001 kon in 2012 pas beginnen te bouwen. En wie er vandaag een indient, kijkt aan tegen een wachttijd van minstens twintig jaar. De reden is een structureel tekort aan geld, terwijl de kostprijs steeds hoger wordt. In 2010 stonden 1550 scholen op de wachtlijst.[9]  In 2012 waren er al 1.699 dossiers hangende bij de Vlaamse overheid, goed voor een investeringsbedrag van 2,6 miljard euro. Met het gemeenschapsonderwijs (GO!) erbij geteld is er vier tot vijf miljard euro nodig.[10]

De Vlaamse regering maakt dit jaar 39 miljoen euro vrij voor extra capaciteit in het onderwijs. Bijna de helft van de middelen zijn voor Antwerpen. Gent en Brussel krijgen elk 6 miljoen euro. Mevrouw Verdyck van het Gemeenschapsonderwijs (GO!) liet in een reactie weten dat 39 miljoen euro helemaal niet genoeg was om alle dringende noden te dekken. Alleen al voor het eigen net had het GO! met 82 miljoen euro al ruim het dubbele gevraagd. Bovendien vallen een heleboel steden uit de boot.

8. Wachtlijsten mensen met een handicap

In Vlaanderen waren er in 2011 18.478  geregistreerde zorgvragen van personen met een handicap. In 2012 liep dat al op tot om en bij de 20.000.[i] Tel de 2.365 vragen naar een Persoonlijk Assistentiebudget (PAB) erbij en Vlaanderen zat in 2011 met bijna 21.000 zorgvragen.[5] Een dringende zorgvraag betekent dat de overheid erkent dat de betrokken persoon binnen de zes maanden zou moeten geholpen worden. Meer dan 4000 mensen wachtten toen al langer dan twee jaar. Tussen juli en december 2011 zijn 68 mensen overleden tijdens het wachten.[6]  Om aan alle zorgvragen tegemoet te komen zal minister Vandeurzen doortastender te werk moeten gaan.

Voor de klassieke procedure (voor bouwprojecten in de sectoren bijzondere jeugdbijstand, algemeen welzijnswerk, gezinnen met kinderen, preventieve en ambulante gezondheidszorg) bedraagt de gemiddelde doorlooptijd sinds 2010 146 dagen, maar in Oost-Vlaanderen loopt deze op tot 152 dagen en in Limburg tot 157 dagen.

9. Wachtlijsten VDAB opleidingen

Elke werkzoekende die een opleiding wenst te volgen kan hiervoor een aanvraag registreren bij de VDAB. Een kandidaat staat effectief te wachten voor opname in opleiding vanaf het moment dat de aanvraag met een positief advies werd afgerond.  Eind december 2010 bedraagt het aantal werkzoekenden dat effectief staat te wachten op een opleiding 7.823, eind juni 2011 bedraagt dit 5.895.[18]

De tijd die wachtenden verliezen betekent voor hen tijd dat ze niet kunnen werken en aldus hun toekomst niet kunnen opbouwen. Deze wachtlijst moet tot een absoluut minimum beperkt worden.

10. Raad voor vergunningsbetwistingen kampt met historische achterstand voor behandeling van dossiers

Het vergunningenbeleid in Vlaanderen heeft te kampen met complexe en langdurige procedures waardoor soms jaren verloren gaan alvorens mensen een project realiseren. Bovendien kamt de Raad voor vergunningsbetwistingen met een gigantische en historisch hoogste achterstand in de behandeling van zijn dossiers. Toen de raad in 2009 opgericht werd, bleek dat er veel meer werk was dan voorzien. In 2011 nam de raad dan maar een nieuwe start. Maar in plaats van de achterstallige dossiers als eerste aan te pakken, besliste de raad dat alle dossiers die ingediend werden voor 1 september 2011 het langst zouden moeten blijven liggen. Aan het tempo dat de raad nu bezig is, zullen de oude dossiers pas in 2016 weggewerkt zijn.

Muyters moet dit pijnpunt ten gronde aanpakken en ook effectief prioritair werk maken van het sneller verlenen van vergunningen om op die manier de concurrentiekracht van de Vlaamse ondernemingen te versterken. De resultaten op het terrein zijn de enige maatstaf.

Eén van de onmiddellijk realiseerbare oplossingen is de inzet van de rechters van het Milieuhandhavingscollege bij de behandeling van de stedenbouwdossiers. Dat college bestaat uit 6 rechters en kreeg in 2012 welgeteld 86 dossiers. “Dat betekent dus 15 dossiers per jaar per rechter, ofwel iets meer dan één dossier per maand. Die mensen kunnen dus perfect ingeschakeld worden om de achterstand bij de Raad voor Vergunningenbetwistingen mee te helpen wegwerken. Maar ook met de uitvoering van die maatregel blijft men talmen.”

11. Wachtlijst schuldbemiddeling: meten is weten én aanpakken

Het aantal dossiers inzake schuldbemiddeling was in Vlaanderen 62 071 in 2011.[ii] Er is echter geen zicht op de achterstand en de noden in de sector van de schuldbemiddeling. Niet alle erkende instellingen voor schuldbemiddeling houden een wachtlijst bij. In de basisregistratie 2011 rapporteerden de instellingen voor schuldbemiddeling dat 927 gezinnen op een wachtlijst stonden. Een grote meerderheid van de instellingen (246/331) werkt evenwel niet met wachtlijsten. “Wil de Vlaamse Regering noden bij de wortels aanpakken dan moet men deze duidelijk in kaart brengen.”

12. Centrale registratie nodig voor wachtlijsten rusthuizen

Vlaanderen telt 41.975 rust- en verzorgingstehuizen en 26.598 rustoorden voor bejaarden.[7] Op de noden heeft de Vlaamse Regering geen zicht. Om deze in te schatten is een centrale registratie noodzakelijk van elke persoon die zich op de wachtlijst plaats bij een rust- en verzorgingstehuis. Elke wachtende komt dan via zijn gekozen rusthuis in een centrale dataset terecht op basis van het rijksregisternummer. Zo weet de minister de exacte noden van elke streek en gemeente en worden de middelen het meest efficiënt besteed.

Mercedes Van Volcem

Vlaams Parlementslid