Vlaamse gemeenten moeten verplicht een register onbebouwde percelen bijhouden. Eind 2019 was er nog 21.706 hectare aan onbebouwde percelen in woongebied en 9.361 hectare aan aansnijdbare bouwgrond in woonuitbreidingsgebied beschikbaar, samen dus 31.067 hectare. Dat blijkt uit het antwoord van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir op een schriftelijke vraag van Open Vld-parlementslid Mercedes Van Volcem.
Het register onbebouwde percelen vormt een uitstekend monitoringsinstrument voor het woonbeleid. Volgens de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening zijn gemeenten dan ook verplicht om deze gegevens bij te houden. Een grondige analyse van dat register kan erg nuttig zijn om bijvoorbeeld het potentieel aan verdichtingsprojecten te onderzoeken. Niet alle gronden in het register zijn trouwens meteen aansnijdbaar of ontwikkelbaar, bijvoorbeeld omdat er een weg naartoe ontbreekt, omdat er diverse eigenaars zijn, enzovoorts. Vele eigenaars behouden hun grond(en) voor de kinderen of kleinkinderen of gebruiken deze als tuin. Niet alle stukken zijn trouwens groot, vaak zijn het ook kleine percelen.
Van Volcem: “Een goed woonbeleid is gemakkelijker als de gemeente, de provincie en het gewest zicht hebben op de onbenutte bouwpercelen op hun grondgebied. Hoewel gemeenten verplicht zijn om deze gegevens bij te houden, zijn er nog steeds lokale besturen die niet beschikken over een actueel register. De beschikbare ruimte meten is belangrijk om voldoende aanbod aan woningen te kunnen voorzien. Schaarste leidt tot hogere prijzen en heeft impact op elke starter die een woning wenst aan te kopen. Bovendien is beschikbare ruimte ook belangrijk om de bouwsector te stimuleren, want als het goed gaat met de bouw, gaat het ook goed met de economie. En laat die relance nu meer dan ooit nodig zijn. Het laatste wat we willen is dat bouwaanvragen stilvallen en er minder woningen op de markt komen. Er is een grote woonbehoefte, vooral in steden waar het doorlooptraject veel moeilijker en trager verloopt.”
Uit het antwoord van minister Zuhal Demir blijkt dat er eind vorig jaar nog ongeveer 32.559 voetbalvelden (21.706 hectare) aan onbebouwde percelen in woongebied en circa 14.042 voetbalvelden (9.361 hectare) aan aansnijdbare bouwgrond in woonuitbreidingsgebied beschikbaar waren.
Het aantal ongebruikte hectare in woongebied varieert wel enigszins tussen de verschillende provincies. Antwerpen spant de kroon met nog 5.698 hectare, gevolgd door Oost-Vlaanderen met 4.719 hectare. Limburg en Vlaams-Brabant hebben nog respectievelijk 4.365 en 4.284 hectare ter beschikking. Provincie West-Vlaanderen is hekkensluiter met 2.640 hectare.
Wat het aantal onbebouwde hectare in woonuitbreidingsgebied betreft, tekent zich een lichtjes ander beeld af. Oost-Vlaanderen leidt de dans met nog 2.613 hectare, gevolgd door Limburg met 2.343 hectare. Antwerpen bevindt zich in de middenmoot met nog 2.074 hectare. Provincies Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen strijden om de laatste plaats met respectievelijk 1.197 en 1.134 beschikbare hectare.