De nieuwe studie van het Steunpunt Wonen toont aan dat er meer overheidsgeld naar eigenaars gaat dan naar huurders.  Hierdoor vloeit meer geld naar hogere inkomens dan naar lagere inkomens. Het gevolg is een zwakke huurmarkt. “Om de cijfers juist te interpreteren moet je het ganse verhaal zien”, aldus Vlaams parlementslid Mercedes Van Volcem in een reactie op de studie.  “Er gaat bijvoorbeeld 400 miljoen euro per jaar naar sociale woningen, waarmee je slechts 7% van de bevolking helpt.  Als je dat proportioneel vergelijkt met 1,6 miljard die per jaar naar de 70% eigenaars gaat dan oogt het beeld helemaal anders. Bovendien is eigendomsverwerving een van de beste dammen tegen armoede.” Van Volcem pleit voor een andere verdeling van de middelen. “Investeer het geld in een huurpremie voor iedereen in moeilijkheden. Zo versterk je de huurmarkt.”

Wat goed is en leidt tot welvaart, mogen we niet weggooien.  Een hoge eigendomsgraad is een belangrijke dam tegen armoede. Vooral de hoge registratierechten zorgen voor weinig verhuismobiliteit en dus voor grote files. Als we die verlagen verhogen we de mobiliteit wat zorgt voor lagere werkloosheid.

We moeten eerst orde op zaken stellen in het sociale woningbeleid zelf. Dat betekent dat we uit moeten gaan van de vrager en niet van de actor. De 400 miljoen euro die naar de bouw en renovatie van sociale woningen gaat helpt amper 7% van de mensen.  Het is opmerkelijk dat 51 procent van de huishoudens van wie huurt op de private markt ook recht heeft op een sociale woning maar slechts 23 procent zich effectief inschrijft. Van die 51 procent op private markt is ongeveer 50 procent tewerkgesteld. In de sociale huisvesting is dat 35 procent. Nu daalt je huur als je werkloos bent. Dit leidt tot een werkloosheidsvoordeel. In Nederland is huurdaling niet mogelijk. In Vlaanderen moet dit ook bespreekbaar zijn. Er is bovendien een grote discrepantie tussen wachtenden, rechthebbenden en sociale huurders. De wachtenden betalen 560 euro huur gemiddeld, in een sociale woning gemiddeld 280 euro.  Gelukkig zijn er nu tijdelijke contracten. Als iemand zich substantieel verbetert, komt de woning vrij voor iemand die het veel moeilijker heeft.  Maar er is meer nodig.

Efficiëntie verhogen door huurpremie
Een huurpremiestelstel is een veel efficiënter systeem om alle mensen in nood te helpen. Ze zijn eenvoudig en ze hebben geen grote structuren voor beheer nodig. Bovendien kan je het bestaand patrimonium  gebruiken en moet je niet altijd nieuw bouwen. Nu al vangen veel private verhuurders alle wachtenden op een sociale woning op. De minister kan beslissen tot een uitbreiding van de huurpremies. Momenteel kent men een huurpremie toe aan mensen die vier jaar op de wachtlijst staan voor een sociale woning.  Alle kandidaat-huurders op de wachtlijst moeten aanspraak kunnen maken op een huurondersteuning. Je helpt veel sneller en effectiever.  De private huurmarkt kan sneller inspelen op acute noden.

Elk jaar realiseert de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij circa 2000 tot 2500 nieuwe sociale  huurwoningen. Om louter de wachtlijst van vandaag weg te werken moeten we nog meer dan 50 jaar bouwen. De laatste jaren groeide de wachtlijst helaas élk jaar met een veelvoud van 2000. Sociale woningen bijbouwen is een druppel op een veel te hete plaat.  Het is een dure en trage aangelegenheid. De grond geraakt ook op.
De woonbonus is determinerend in de prijsbepaling. De woonbonus werd al een derde verminderd in 2015. Door de lage rente had dit geen schokeffecten. We moeten de woonbonus verder hervormen naar een ‘renovatie – woonbonus’ met energiedoelstellingen. Dit heeft terugverdieneffecten en helpt de klimaatdoelstellingen. Voor nieuwbouw kan de klassieke woonbonus behouden blijven. We moeten dit combineren met een stadskorting om de files te verminderen. Ook lagere registratierechten kunnen hiertoe bijdragen.  In het regeerakkoord staat dat er keuze mogelijk moet zijn tussen de Woonbonus en registratierechten.